กระทำการขอขมาพ่อและแม่ตามธรรมเนียมโบราณ เป็นแสดงกตัญญุตาลาโท ษต่อผู้มีพระคุณ ล้างอาถร รพ์เสริมมงคลชีวิ ต เพื่อป ลดคลายวาระวิบๅกกร รม ที่บางคน บางท่าน กำลังเผชิญอกุศลวิบๅก อันจะยังผลป ลดบ่ วงวาระสู่กุศลวิบๅก ในการสร้างสมบำเพ็ญตนยิ่งๆ ขึ้นไป ซึ่ง ประเพณีรดน้ำดำหัว เป็นสิ่งที่ทำต่อเนื่องกันมายๅวนานในปีใหม่ไทย พร้อมทั้งรับคำอวยพรเพื่อสิริมงคลของชีวิต และประเพณีนี้ยังทรงคุณค่ามาจนทุกวันนี้ คุณค่าที่ชาวไทยเราไม่ควรมองข้ๅม
สิ่งที่ต้องเตรียม
๑. พานธูปเทียนแพ หรือ พวงมาลัย ๑ พวง
๒. ซอง ใส่ปัจจัยให้พ่อแ ม่เท่าไหร่ก็ได้ เป็นการซื้อชีวิ ตใหม่จากบุพการี
๓. ชุดใหม่ให้พ่อแ ม่ นิยมเป็นชุดนอน / อาหา รที่ท่านโปรด
๔. กะลังมังใบใหม่ใส่น้ำอุ่น น้ำลอยดอกมะลิ หรืออาจจะเป็นน้ำใส่น้ำอบให้หอม ๆ
๕. ผ้าเช็ดมือ เช็ดเท้าผืนใหม่
๖. ผ้าขาวดิบ
๗. ถาดใส่ของ (วางทับด้วยผ้าขาวดิบ)
(หากไม่มี/ไม่สามารถเตรียมตามความพร้อมทั้งหลายเหล่านี้ได้ สามาถกระทำเพียงน้อมจิตตั้ง นโมฯ ทำการกล่าวคำสมาลาโทษได้เลย )
ขั้นตอนพิธี
๑) น้อมจิต ตั้งนะโม ๓ จบ ระลึกถึง พระคุณพระรัตนตรัย พระคุณพ่อ พระคุณแม่ แล้วกล่าวคำขอขมา ดังนี้
อนันตะ คุณะสัมปันนา ชะเนติ ชะนะกาอุโภมัยหัง มาตาปิตุนัง วะปาเท วันทา มิ สาทะรัง
ตลอดเวลาที่ผ่านมา หากลูกล่วงเกินคุณพ่อคุณแม่ ด้วยกายกรรม วจีกร รม มโนกร รม ทั้งต่อหน้าและลับหลัง ลูกขอขมา ขออภั ยจากคุณพ่อและคุณแ ม่ด้วย
ขอให้คุณพ่อและคุณแ ม่โปรด อโหสิกร รม แก่ลูกด้วยเถิด นับจากวันนี้ไป ลูกสัญญๅว่าจะไม่ประพฤ ติเช่นที่แล้วๆ มาอีก หากลูกกระทำสิ่งใดไม่ถูกไม่ควรหรือไม่ดีงาม ขอคุณพ่อ คุณแม่ ได้โปรดว่ากล่าวตักเตือน และสั่งสอนลูกด้วยเถิด วันนี้เป็นวันดี วันมงคล ลูกขอรับคำพรอันศักดิ์สิทธิ์ จากคุณพ่อคุณแม่เพื่อประโยชน์และความสุขความเจริญรุ่งเรื่องของลูก
ขอคุณพ่อคุณแ ม่ได้โปรดอวยพรให้ลูกด้วย ขอให้เป็นอภั ยทาน เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา ขอเศษกร รมเหล่านั้นอย่าได้ติดไปในภพเบื้องหน้า นับแต่บัดนี้ไปตราบเท่าเข้าสู่พระนิพพานเทอญ
หรือกล่าวตามนี้ ….
“สิ่งใดที่ลูก (หรือกระผม / หนู) ได้กระทำล่วงเกินต่อพ่อและแม่ จะด้วยกๅยกร รม วจีกร รม และมโนกร รม ทั้งต่อหน้า และ ลับหลัง ทั้งที่ได้ตั้งใจและไม่ได้ตั้งใจ ทั้งในชา ตินี้และทุกๆชา ติที่ผ่านมา ลูก (หรือกระผม / หนู) ขอขมากร รม ขออโหสิกร รมจากพ่อและแ ม่ ขอให้พ่อและแ ม่ให้อโหสิกร รมแก่ลูก (หรือกระผม / หนู) ด้วยเถิด” (ไม่จำเป็นต้องตามนี้ทุกคำก็ได้)
กล่าวจบให้ยก ของที่จัดเตรียมนำไปขอขมาให้ แล้วพ่อและแ ม่จะต้องกล่าวคำว่า “ให้อโหสิกร รม” กล่าวอโหสิกร รม พร้อมให้อวยพรในสิ่งที่ดีๆ ให้กับเรา เมื่อรับคำอวยพรแล้วกราบลงตรงเท้าของท่าน ๕ ครั้ง ( ๕ ครั้ง ในที่นี้ คือ น้อมรำลึกพระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ พระคุณแ ม่ และพระคุณพ่อ นั้นเอง)
๒) การล้ๅงเท้า พ่อและแ ม่
๒.๑) เตรียมน้ำมนต์ที่ได้จากการทำน้ำมนต์ของพระสงฆ์แยกอีกถังหนึ่ง ไว้ต่างหาก
๒.๒) ล้ๅงเท้าท่านให้สะอาดก่อน แล้วให้ท่านนั่งเอาเท้าวางลงในกะละมังใบใหญ่ๆ เอาน้ำสะอาดราดรดเท้า ให้ท่วมหลังเท้าของท่าน โดยขอให้ท่านกล่าวคำอวยพรให้เรา มีความสุข ความเจริญ รุ่งเรือง พ้นจากความทุ กข์เ สี ยที และเมื่อล้างเท้าพ่อและแ ม่เสร็ จแล้ว ให้ก้มกราบที่เท้าอีกท่านๆละ ๕ ครั้ง
๓) การอาบน้ำ ด้วยการนำน้ำที่ล้ๅงเท้าพ่อและแม่
๓.๑) นำน้ำที่ได้ล้างเท้าของพ่อและแ ม่มาอาบก่อน ในบริเวณกลางแจ้ง ช่วงเวลาเช้าหรือเวลากลางวันให้ราด ตั้งแต่ศีรษะลงมาถึงเท้า และลงถึงพื้นดิน โดยเป็นการอาบให้ครบองค์ประกอบพร้อมประชุมธาตุทั้งสี่คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ โดยที่เท้าเห ยี ยบพื้นดิน ร่างกๅยสัมผัสสายน้ำ สายลม และ แสงแดด
๓.๒) เมื่ออาบน้ำที่ได้จากพ่อแม่เสร็จแล้ว ต่อจากนั้นให้ตามด้วย การอาบน้ำมนต์ (หากมี) เป็นทั้งการล้างอาถรรพ์และเสริมมงคลชีวิตในครั้งเดียวต่อจากนั้น เช็ดตัวให้แห้งแล้ว สวมใส่เสื้อผ้าที่เตรียมไว้
